30 Aralık 1915 tarihinde Kütahya’da bir Müslüman kadına saldırdıklarından dolayı Konya Divan-ı Harb-i Örfisi’ne sevk edilen beş Ermeniyle ilgili öncelikle Kütahya’da bir tahkikat yapıldıktan sonra sevkedilmeleri gerekirken bu tahkikat yapılmadan Divan-ı Harbe gönderilmelerinin usulsüz olduğu.
Kütahya Mutasarrıflığı
Aded: 464
Mahrem
Bihı
Dahiliye Nezaret-i Celilesi’ne
Devletlü efendim hazretleri;
Kalem-i Mahsus’un 31 mahrem rakamlı ve 5 Kanun-ı evvel sene [1]321 tarihli isti’lamname-i ali-i nezaret-penahilerine ariza-i cevabiyedir.
Zevci askerde bulunan bir İslam kadınına ta’arruz ettikleri iddi’asıyla maznun olan beş Ermeninin 17 Teşrin-i sani sene [1]331 tarihli ve 1581 numaralı tahrirat ile Konya Divan-ı Harb-i Örfisi’ne i’zam edildikleri ve bu babdaki evrakın divan-ı harb-i mezkurdan tahkikat-ı lazıme ve nizamiye ifası için müstantıklığa gönderilerek müstantıklıktan da mu’amele-i mukteziye bi’l-ifa 1 Kanun-ı evvel [1]331 tarihinde Konya’ya i’ade ve irsal olunduğu kayd-ı resmi ile sabit binaen-aleyh tahkikat-ı evveliye buraca evvela müstantık tarafından ifa edildikten sonra maznunların divan-ı harbe i’zam ve tevdi’leri lazım gelirken böyle yapılmayarak derhal gönderilmiş olmasıyla da sevkleri te’hir değil bi’l-akis ta’cil edilmiş olduğu ve bu halde ihbar-ı vakı’ın muvafık-ı hakikat olmadığı tezahür etmiş ve mezbure tarafından fi’l-hakika maznunlar miyanında bulunan Ernaki Efendi’nin yeğeni Agob’dan bir da’vası olmadığına dair bir arzuhal i’ta edilmesiyle Polis Serkomiserliği’ne lede’l-havale yazılan derkenarda maznunların evrakı divan-ı harbe gönderilmiş olduğu dermiyan edilmesiyle mezkur arzuhal ale’l-usul mazrufen Divan-ı Harb-i Örfi Riyasetine irsal olunmuştur. Tabur kumandanın Ermenileri himaye ettiği yolundaji şikayete gelince burada muma-ileyhe mu’arız ve muhasım olan ba’zı kesanın –her zamanda bir türlü olduğu gibi- bu sıralarda bunu i’mal-i ağraza bir zemin ve mevzu’ müsa’id gibi telakki birle bir müddetten beri muhtelif şekil ve surette bast u beyan ettikleri şeylerden başka bir mahiyet ve kıymeti olamayacağını gavamız-ı aşina-yı ahval ve hakayık olan nazar-ı ali-i nezaret-penahılerine arz ile iktifa ederim. Musıl-ı meb’us İbrahim Bey’in bir iki ay mukaddem Kütahya’ya gelerek Nişan Efendi’nin muma-ileyhi ba’zı umur ve hususatı için tevkil etmiş olduğu anlaşılmış olmakla ol babda emr ü ferman hazret-i men lehü’l-emrindir.
Fi [22] Safer sene [1]334 /30 Aralık 1915 ve fi Kanun-ı evvel sene [1]331
Kütahya Mutasarrıfı
Bende Faik Ali
Mustafa Uysal
Araştırmacı-Yazar
Kaynakça: Osmanlı Belgelerinde Kütahya
Sayfa: 712-713