Öncelikle ayıplı mal ve hizmetlerin ne olduğunu bilmemiz gerekir. Tüketicinin Korunması Hakkında Yasa’nın 4.maddesine göre; Ayıplı mal, kısaca özürlü, kusurlu maldır. İşlevini yerine tam olarak getirmeyen, tüketicinin ondan beklediği yararı sağlamayan maldır. Standardına, teknik kıstaslarına aykırı maldır. Örneğin; iyi soğutmayan bir buzdolabı, ses ve görüntüsünde sorun olan televizyon, konuşmakta zorlandığımız ya da konuştuğumuz kişinin sesini duyurmayan bir cep telefonu, sökük – yırtık kumaş hatası olan bir elbise, çatlak-kırık ya da kısa bir sürede deformasyona uğrayan mobilya gibi. Ayıplı hizmetlere örnek; Bankaların haksız yere ve mevcut yargı kararlarına aykırı olarak tüketicilerden aldıkları yıllık kart ücreti, hesap işletim ücreti, çeşitli komisyonlar; GSM şirketlerinin haksız, aldatıcı yanıltıcı kampanyaları; düşük ve yüksek voltajla evlerimizdeki cihazlarımızın bozulmasına neden olan ya da yaşam kalitemizin düşmesine neden elektrik hizmeti gibi. Ayıp Çeşitleri 1- Açık Ayıp: Satın aldığımız mal ve hizmetlerde hemen ya da başlangıçta farkına varabileceğimiz ve görebileceğimiz ayıp çeşitleridir. Yırtık, sökük, kırık, çıkık, kumaş hatası, cihazların çalışmaması ya da işlevlerini yerine getirmemesi gibi. 2- Gizli Ayıp: Satın aldığımız mal ve hizmetlerde belli bir süre sonra ortaya çıkan ayıplardır ( kusurlar, özürler). Ancak, gizli ayıbın nedeni tüketicinin kullanım hatasından ya da yanlış kullanımından kaynaklanmayacak. 3- Hileli Ayıp: Malın ya da hizmetin kusuru, ayıbı tüketiciden bilerek saklanıyorsa ya da bilerek ayıplı ( kusurlu, özürlü) mal ve hizmet üretip tüketicilere satılıyorsa bu mal ve hizmetler hileli mal ve hizmetlerdir. Ayıplı mal ve hizmetlerdeki Haklarımız 1- Ayıplı malın firmaya iade edilerek bedelini isteme hakkımız. Ayıplı hizmetin bedelini isteme hakkımız. 2- Ayıplı malın ayıpsız olan bir yenisiyle değiştirilmesini isteme hakkımız. Ayıplı hizmetin ayıpsız hizmetle yeniden görülmesini isteme hakkımız. 3- Ayıplı mal veya ayıplı hizmete ödediğimiz bedelden indirim isteme hakkımız. 4- Ayıplı malın ücretsiz onarımını isteme hakkımız. Ayıplı mal ve hizmetlerde Hak arama süreleri: Taşınabilir mallar ile hizmetler için; 1- Açık ayıplarda 30 gün 2- Gizli ayıplarda 2 yıl 3- Hileli ayıplarda hilenin ne zaman farkına varılırsa Konut ve tatil amaçlı taşınmaz mallar için 5 yıl Ayıplı mal ve hizmetlerde sorumlular: Ayıplı mal ve hizmetler nedeniyle satıcı, imalatçı-üretici, bayi, acente, ithalatçı ile tüketiciye o mal ve hizmet nedeniyle kredi veren bankalar ya da kredi kuruluşları tüketicilere karşı müteselsilen ( zincirleme) sorumludurlar. Tüketiciler ayıplı mal ve hizmetler nedeniyle hak arama süresi içerisinde, öncelikle satıcıya başvuruda bulunarak haklarından ( 4 haktan) birisini talep edebilir. Satıcı, tüketicinin isteğini yerine getirmek zorundadır. Eğer, satıcı tüketicinin isteğini yerine getirmek istemiyorsa ya da zorluk ve engel çıkarıyorsa, tüketicinin hiç tartışmasına gerek yoktur. Yasal hakları için ilgili ve görevli yerlere başvuruda bulunulmalıdır. Nerelere başvurabiliriz? Tüketici, satıcı firmadan olumsuz cevap alması durumunda belirlenen hak arama süresi içerisinde Tüketici Hareketi Derneğine, başvuruda bulunarak ya da Derneği arayarak yardım isteyebilir. Bununla birlikte, her kaymakamlıkta ve her ticaret il müdürlüğünde tüketici sorunları hakem heyeti bulunmaktadır. Tüketiciler, haklarını arayabilmek için ya ikamet ettikleri ya da malı satın aldıkları yerdeki hakem heyetine başvuruda bulunabilir. Tercih Tüketicinindir.