Ethem Bey Kuvvetleri Yunanlılar’la birleştikten sonra Kütahya’yı zaptetmek istemişler ise de yukarıda yazıldığı üzere muvaffak olamamışalardı. İnönü’nde Yunanlılar’ın da muvaffakiyetsizlikleri üzerine ordudan ayrılan bir kısım kuvvet, Ethem’i şiddetle takibe başlamış olduğundan bunlar nihayet Yunanlılar’a ilticaya mecbur olmuşlardır.
İptida Ethem Bey Yunanlılar’a teslim elmuştur. Ethem Bey Yunanlılar’a dehalet etmeden evvel maiyetinde bulunan Kuvayı Seyyare Müfettişi Hikmet Bey’de bulunan Kuvayı Seyyare’ye ait yirmi bir bin lirayı almış ve kardeşi Tevfik Bey’le birlikte hareket etmesini Hikmet Bey’e söylemiş, o da Yunanlılar’ın hududuna kadar gitmiştir.
Tevfik Bey’in beş madde üzerine bir kısım maiyetle beraber Yunanlılar’a teslim olduğunu gören Hikmet Bey avdet ile Kütahya’ya dönerek evvelden beri mensup olduğu ordu hizmetine girmiştir.
* * * * * * * * * * * * ** * * * * * * * ** *
Kuvayı Seyyare Müfreze Kumandanları’ndan Serezli Parti Pehlivan diye meşhur olan Manisa Hapishanesi baş gardiyanı Mehmet Pehlivan Ethem ve biraderlerine itimadı tam olduğundan, onların Yunanlılar’a ilticasını ümit etmemiş iken memulünün hilafında olarak bunların düşmana teslim olmaları üzerine müteessir olup düşmana karşı cephe teşkil eylemiş ve ordu çekildikten sonra işgal sahası dahilinde Yunanlılar’ı üzmüştür.
* * * * * * * * * * * * ** * * * * * * * ** *
Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti, Ethem Bey’in firarından sonra vaziyet ve firarı eshabına izah yollu 10 Kanunisani 1920 tarihli beyanname ile halkı tenvir eylemiştir. Bu beyanname o zaman milli hudut dahilindeki gazeteler ile ilan edildi. Beyanname’nin bir sureti hakimeyeti Milliye Gazete’sinin 95. Numarasının 1. sayfasında intişar etmiştir.
* * * * * * * * * * * * ** * * * * * * * ** *
26 Kanunısani 337 senesi [1920] Çarşamba Günü akşamı Antalya Meb’usu Rasih ve Denizli Meb’usu Mehmet Yusuf ve Kütahya Meb’usu Haydar Beyler’den mürekkep İstiklal Mahkeme Heyeti Kütahya’ya gelerek ertesi Perşembe Günü bir beyanname ile firarilerin teslimi için bir hafta mühlet vermiş ve davacılara mahkeme kapılarının açık olduğunu ilan edilmiştir.
29 Kanunısani Cumartesi Günü Kütahya Hapishanesi’nde mevkuf bulunan sabık Kütahya Milli Alayı Kumandanı İsmail Hakkı Bey’in muhakemesine başlanarak 31 Kanunısnive 5 Şubat günlerinde de devam etti.
İsmail Hakkı Bey’in muhakemesi hitam bulmadan Mahkeme Heyeti Eskişehir’e gitmiş, İsmail Hakkı Bey de bilahara serbest bırakılmıştır.
* * * * * * * * * * * * ** * * * * * * * ** *
Kütahya, Milli Mücadele çok gayret göstermiş ve pek mühim fedakarlıkta bulunmuştur.
[Büyük Gazi Mustafa Kemal Hazretleri’nin Milli Alay teşkilinden dolayı Millet Meclisi namına Kütahyalılar’a vaki tahriri beyanat ve teşekküratları, memleket için en şerefli bir vakanınen şerefli bir vesikasıdır.]
* * * * * * * * * * * * ** * * * * * * * ** *
Kütahya 337 senesi Temmuz’unun on 17.günü Yunanlılar’a işgali altına girerek 338 Eylül Ayı 1. Günü Milli ordu tarafından istirhat olunmuştur. Yunanlılar’ın şehri terk etmeleri Ağustos’un 30. günüdür.
Mustafa UYSAL
Araştırmacı-Yazar
Kaynakça: [1] Kütahya Şehri
Yazar:Balıkesir Meb’usu, Kütahya Fahri Hemşerisi
Uzun Çarşılıoğlu İsmail Hakkı
Sayfa: 204-205-206-207