13 Kanunıevvel 327 Perşembe Günü Hisar’daki topları görmek üzere şimdi Kütahya Maarif Müdürü bulunan Şükrü Bey’le birlikte kaleye çıktık. (Kaynakça1*Sayfa-205)[1]Ethem Bey, şehre ilk giren müfrezenin kasabayı on iki saat yağma eylemesine müsaade ettiğini topçu kumandanı mülazımıevvel Osman Efendi söyledi. Yine bu gün Kuvayı Seyyare-yi idare eden Ethem ve Reşit Bey’lerden birinin mecruh olduğu ağızdan ağıza dolaştı.
Yine bu 13 Kanunısani Günü bazen pek şiddetli ve bazen fasılalı topçu ve piyade ateşi devam etti ve akşam saat alaturka yarıma kadar sürdü. Kuvayı Seyyare Efradı’nın Muannidane Sebatları ve Kumari, Sultabağı, Yellice’deki mukavemetleri efrad ve topçuyu hayli yormuştur. Hatta bir aralık çeteler, değirmenlere kadar askeri geri sürmüşlerse de bilahare vaziyet iyileşmişti.
Yine bu gündüz erkenden alaturka on ikiye saat kadar Kütahya’nın şimal tarafına düşen ve kasabaya iki saat mesafede olan Parmakviran Köyü civarındaki sırtlarda suvari kollarıyla, çeteler arasında muhabere oldu.
13 Kanunisani akşamüzeri alaturka saat bire çeyrek kala 192. Alay, çeteleri takip için Kumar’ı ve Kundukviran taraflarına gitmişlerdir.
Yine bu akşam on ikiye yakın çeteleri tenkil eden efrat Akbayır Tepesi’ne çıkarken düşman zanniyle ve bir yanlışlık neticesi olarak Hisar’dan ve İnköyü’nden atılan merilerin tesiriyle beş altı nefer şehit vermiştir.
Cuma Gecesi çetelerin sarsıldığı işidilmiş ve o gece sükunetle geçerek ertesi Cuma Günü çekildikleri anlaşılıp müsademe olmamış ve asker şehre hakim noktaları elde etmiştir.
Bu, Kütahya Muhaberesi esnasında Milli Ordu’nun şehir etrafında dört kalede bir Siner Köyde yani Şimalde İnköy taraflarında, Ahır ardı ve Yenimahalle ve İstasyon taraflarında birer ki Cem’an 11 adet seri ateşli on buçuk ve yedi buçukluk topları vardı.
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
Ethem Bey Kuvvetleri Yunanlılar’la birleştikten sonra Kütahya’yı zaptetmek istemişler ise de yukarıda yazıldığı üzere muvaffak olamamışalardı. İnönü’nde Yunanlılar’ın da muvaffakiyetsizlikleri üzerine ordudan ayrılan bir kısım kuvvet, Ethem’i şiddetle takibe başlamış olduğundan bunlar nihayet Yunanlılar’a ilticaya mecbur olmuşlardır.
İptida Ethem Bey Yunanlılar’a teslim elmuştur. Ethem Bey Yunanlılar’a dehalet etmeden evvel maiyetinde bulunan Kuvayı Seyyare Müfettişi Hikmet Bey’de bulunan Kuvayı Seyyare’ye ait yirmi bir bin lirayı almış ve kardeşi Tevfik Bey’le birlikte hareket etmesini Hikmet Bey’e söylemiş, o da Yunanlılar’ın hududuna kadar gitmiştir.
Tevfik Bey’in beş madde üzerine bir kısım maiyetle beraber Yunanlılar’a teslim olduğunu gören Hikmet Bey avdet ile Kütahya’ya dönerek evvelden beri mensup olduğu ordu hizmetine girmiştir.
Mustafa UYSAL
Araştırmacı-Yazar
Kaynakça: [1] Kütahya Şehri
Yazar:Balıkesir Meb’usu, Kütahya Fahri Hemşerisi
Uzun Çarşılıoğlu İsmail Hakkı
Sayfa: 204-205-206-207
[1] Kütahya Şehri/Yazar=Balıkesir Meb’usu, Kütahya Fahri Hemşerisi Uzun Çarşılıoğlu İsmail Hakkı ̐̐̐Sayfa205.