DUMLIPINAR’DAN BAŞKOMUTAN MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN BAĞIMSIZLIK SAVAŞINDA GÜR SESİ İLE “ORDULAR İLK HEDEFİNİZ AKDENİZDİR! İLERİ!”               Başkomutanlık Meydan Savaşı, Kütahya topraklarında, Çalköy'de ve Dumlupınar'da yapılmıştır. Başkomutanlık Meydan Savaşının kazanıldığı gün Kütahya da kurtulmuş; onüç ay üç gün süren işgal fiilen sona ermiştir.                26 Ağustos şafağında, Afyon'u çevreleyen tepelerde başlayan Türk taarruzu, düşmanı, kaçış yollan güzergâhı olan Kütahya Çalköy ve civarındaki mevzilerine sürmüştü. General Trikopis ve Prangos komutasındaki Yunan kuvvetleri Kütahya, Dumlupınar ve Çalköy'ü çevreleyen çorak topraklarda hayatlarının son kumarını oynayacaklardı. 30 Ağustos günü saat 14.00'ten sonra Kütahya Dumlupınar, Küçükaslıhanlar, Büyükaslıhanlar, Çalköy, Ağaçköy ve Allıören'den çembere alınan ve çok şiddetli bir yıldırım harekâtı ile başlayan savaşta düşman kuvvetleri çok büyük kayıplar vermiş; ancak, bir kilometrelik açıklıktan faydalanan General Trikopis ve ona bağlı kuvvetler, Türk süngülerinden geçici bir müddet kurtulmuşlardı.                    15 Mayıs 1919 günü İzmir'in işgaliyle başlayan Yunan işgali, Türk ordularının 30 Ağustos 1922 günü Kütahya Dumlupınar'da kazandığı Başkomutanlık Meydan Savaşıyla sona ermişti. Başkomutan Mustafa Kemal, ordularına tarihî emrini de Dumlupınar'da, "Ordular, ilk hedefiniz Akdenizdir, îleri!.." diyerek vermişti.                29 Ağustos günü, Başkomutan Gazi Mustafa Kemal, Mareşal Fevzi Çakmak ve Garp Cephesi Komutanı ismet İnönü, Kütahya'nın Çalköy'ünde, bir kağnı üstünde durum müzakeresi yaparak, Dumlupınar Meydan Muharebesinin nasıl zaferle neticeleneceğine karar vermişlerdi. İşte onun için, karargâh merkezi Afyon değil, Kütahya Çalköy'dür.                Kütahya'da Milli Mücadele 20 Eylül 1919 günü başlamıştır. Binbaşı İsmail Hakkı, Yüzbaşı İsmet, Yüzbaşı Süleyman ve Mülazım Tahsin Beyler Kütahya'ya gelerek Kuva-i Milliye Teşkilatını kurmuşlardır. Teşkilatın başına Askerlik Şubesi Başkanı Binbaşı Nüzhet Bey seçilmiştir. İsmail Hakkı Bey Komutasında oluşturulan 350 kişilik bir müfrezenin İngilizleri Kütahya'dan çekilmek zorunda bırakması Kütahya'da Milli Mücadelenin ilk başarısıdır. Kütahya'da, Milli Alayı kurmayı başaran (Prişti-neli) İsmail Hakkı Bey, Batı Cephesi Komutanı Ali Fuat (Cebesoy) Paşa tarafından Kütahya Milli Alayı Kumandanlığıma atanmıştır. İsmail Hakkı Bey Pozantı Kongresi'nden dönmekte olan Mustafa Kemal Paşa'ya Afyon'da bulunduğu sırada telgraf çekerek Kütahya'ya "Milli Alayı" denetlemesi için davet etmiştir. 6 Ağustos 1920 tarihinde Kütahya'ya gelen Mustafa Kemal Atatürk, Milli Alayı denetlemiş ve Kütahya'dan ayrılırken Kütahya Mutasarrıfı Sait Bey'e kendi el yazısıyla takdirname vermiştir. Kütahya Milli Alayı, Milli Mücadele yıllarında önemli görevler üstlenmiş, işgal yıllarında büyük yararlılıklar göstermiştir. 10 Ağustos 1920'de imzalanan Sevr Antlaşması sonrasında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin antlaşmayı tanımadığını ilan etmesi üzerine işgal hızlanmış, Yunanlılar 13 Temmuz'da Altıntaş'a, 14 Temmuz'da Tavşanlı'ya, 17 Temmuz'da Emet, Simav ve Kütahya'ya 3 Eylül’de Simav'a, 5 Eylül’de Gediz'e girmişlerdir. 28 Temmuz 1921'de Kütahya'ya gelen Yunan Kralı Konstantin Savaş Konseyini burada toplayıp Ankara üzerine yürüme kararı çıkartmıştır.                Mustafa UYSAL Araştırmacı-Yazar Kaynakça: 1-Kütahya Valiliği resmi sitesinden aynen kısaltılarak alınmıştır. 2- T.B.M.M. Tutanak Dergisi 11. Birleşim 03/10/1989  Salı Günü tarihli Kütahya Milletvekili Mehmet KORKMAZ Beyefendi’nin konuşması kısaltılarak makalede kullanılmıştır.