Planlı Dönemden 1980’lere Kütahya’da Şehircilik (1960-1980) Kütahya İlinin imar planlaması açısından önemli bir gelişme yaşanmıştır. İller Bankası İmar Planlama Müdürlüğü tarafından düzenlenen ve ile ait olmak üzere 39 paftadan (1/1000) oluşan imar planı, 28.03.1966 tarihinde İmar ve İskân Bakanlığı tarafından onaylanmıştır (Kütahya İmar Planı, 1966). Planda en dikkat çekici detay, il merkezinde yer alan bölgelerde Cumhuriyet Caddesi’ni de içine alan bir şekilde Fatih Mahallesi ile Meydan Mahallesi arasında bir düzenlemeye gidilmiş olmasıdır. İlde 1963-1977 yılları arasında uzun bir dönem Adalet Partisi’nden belediye başkanlığı görevini sürdüren Abdurrahman Necati KARAA döneminde imar ve şehircilik adına önemli faaliyetler gerçekleştirilmiştir. Bu faaliyetlerden önemli olanları kronolojik olarak şu şekildedir Mezbaha tesislerinin kurulması (1964-1966), incik suyu isale hattının döşenmesi (1964-1966), Hürriyet Caddesi’nin açılması (1965), Kapan Çayı’nın üzerinin kapatılması (1966), Sanayi Çarşısı’nın oluşumu (1967-1968), Çini Vazo (1969), Huzur Evi (1970-1973), Çinigar Otobüs Terminali (1970-1971), Kıbrıs Caddesi’nin Açılması (1970), Belediye İş Hanı ve Çarşısı’nın yapımı (1972-1976), Atatürk Caddesi’nin tanzimi (1973-1974), üniversitenin ilk kurulum çalışmaları (1975). İl merkezinde yer alan Hürriyet, Kıbrıs ve Atatürk Caddelerine ilişkin düzenlemeler ile ilin sembollerinden Çinigar, Çini Vazo ve üniversitenin kuruluş çalışmaları bu dönemin önemli şehircilik çalışmalarındandır. Bunların dışında dönem içerisinde asfalt şantiyesinin kurulması ile asfalt yol yapımı hız kazanmış (1966), İller Bankası tarafından yapılan modern kanalizasyon şebekesi sayesinde Türkiye’de böyle bir sisteme sahip üçüncü il olunmuş, Aksu ile İnköy Çayırı’ndaki yeraltı sularına ilave olarak Porsuk membaa suyu şehre kazandırılmış ve Kapan Çayı’nın üzerinin kapatılması ile ili güneyden kuzeye bağlayan Osmanlı Caddesi’ne de kavuşulmuştur. 1969 yılında ilin tam merkezinde Zafer Meydanı’nda eski belediye binası ile Kütahya Valiliği’nin arasında yapılan Çini Vazo, zaman içerisinde desen ve renk açısından bazı değişimler geçirmekle birlikte bugün dahi ile özgü önemli kentsel bir simgedir. Aralık 1974 tarihinde il merkezinde Zafer Meydanı yakınlarında Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı’na bağlı iki katlı binada yüksekokul olarak eğitime başlayan, bugünkü adıyla Kütahya Dumlupınar Üniversitesi de zamanlan merkez dışındaki yeni kampüsüne taşınmış ve ilin simgelerinden biri olmuştur. 1970 yılında Gediz merkezli yaşanan büyük deprem, ilde her alanda olduğu gibi şehircilik anlamında da etkilere neden olmuştur. İllerin merkezlerinin kurulacağı yerlerin tespitinden binaların şekillerine, kat sayılarına ve yatay-dikey yapılaşmaya kadar birçok noktada belirleyici olan, deprem kuşağı lokasyonunda yer almalarıdır. Bu bağlamda deprem kuşağında yer alan ve 1970 Gediz depremini yaşayan ilde, fay hatlarının üzerinde olunması şehircilik kimliğinin belirlenmesinde önemli belirleyicilerden olmuştur . Zaman içerisinde büyük depremler yaşanan ilde (1928 Emet, 1944 Şaphane, 1970 Gediz ve Çavdarhisar, 2009 ve 2011 Simav) uzunca bir dönem çok katlı binalar yoğunlaşmamıştır. İkinci Dünya Savaşı sonrası başlayan hızlı kentleşme süreci bu dönemde de devam ederken planlı döneme geçişle birlikte planlı ekonomi arayışındaki Türkiye’de sanayileşme hareketleri bu dönemde yoğunlaşmıştır. Buna paralel olarak Kütahya’da da özel sektör kuruluşlarının faaliyete başlaması 1960’lı yıllar ile başlamıştır. 1970 Gediz Depremi sonrası kuruluş çalışmalarına başlanan Kütahya Seramik Fabrikası’nın (Kalyon, 2017: 143) ardından ilde zamanla çini, seramik, cam, madencilik, kiremit, tuğla, mermer, mobilya, kimya ve tekstil alanlarında önemli sanayi kuruluşları kurulmuştur. Mustafa Uysal Tarih Köşesi/Araştırmacı-Yazar