Şebi Aruz Törenleri, Mevlevihane’de Yapılsın

MHP Kütahya Milletvekili Ahmet Erbaş: "Şebi Aruz Törenleri, Mevlevihane’de Yapılsın"

Kütahya MHP Milletvekili Ahmet Erbaş: “Burada Dönenler camisi diye bilinen cami aslında bir Mevlevihane. Öyle bir mimari de zaten camilerde yok. Biz yaklaşık 12 - 13 gün süren Şebi Aruz törenlerinin bir kısmını neden Kütahya’da yapamıyoruz?   Niye bu caminin adı Dönenler, Mevlevihane aslında; neden bu camiyi ön plana çıkaramıyoruz. Bunları nasıl anlatacağız, Ulu caminin etrafını şöyle bir yıkıp, yine orayı bir ayağa kaldırmıyoruz. Herkes bu tip tarihi yerleri arıyor, gezip görmek istiyor, gökdelenlerden bıkmış, AVM lerden bıkmış niye bunları yapmıyoruz? Niye ikinci bir germiyan sokağı hazırlayamıyoruz? Niye bunların mücadelesini vermiyoruz?” ifadelerini kullandı. – DORUK Fatma   DÖNENLER CAMİ - MEVLEVİHANE ile ilgili bilgiler; HALK ARASINDA DÖNENLER CAMİİ OLARAK İSİMLENDİRİLEN MEVLEVİHANE'NİN NE ZAMAN YAPILDIĞI BİLİNMEMEKTEDİR. ANCAK 1959 SENESİNDE VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TARAFINDAN ASLINA SADIK KALINARAK RESTORE ETTİRİLEN SEMAHANE (TEKKE VE ZAVİYELERİN KAPATILMASI SEBEBİYLE) CAMİ OLARAK İBADETE AÇILMIŞ VE O GÜNDEN BERİ DE BU HİZMETİ VERMEĞE DEVAM ETMEKTEDİR.     SEMAHANENİN GÜNEY BATISINDAKİ CAMLI BÖLMEDE HZ. ERGUN ÇELEBİ VE YAKINLARININ YATMAKTA OLDUĞU TÜRBE BULUNMAKTADIR. BU TÜRBENİN OLDUĞU YAPININ DAHA ÖNCE HEZAR DİNARİ MESCİDİ OLDUĞU BİLDİRİLMEKTEDİR.     SELÇUKLU ÜMERASINDAN OLAN İMADÜDDİN HEZAR DİNARİ HZ.'NİN HIDIRLIK, BALIKLI VE SAADEDDİN CAMİLERİNİ DE YAPTIRDIĞI VE KABRİNİN SAADEDDİN CAMİ'İ YAKININDA OLDUĞU KAYNAKLARDA GÖRÜLMEKTEDİR.     MEVLEVİHANENİN BU MESCİDİN YAKINLARINDA OLDUĞU VE ERGUN ÇELEBİ'NİN VEFATI ÜZERİNE BU MESCİDE DEFNEDİLDİĞİ VE DAHA SONRA DA YAKINLARININ DA VASİYETLERİNE UYARAK YANINA DEFNEDİLDİKLERİ BİLİNİYOR. MEVLEVİHANE BİRKAÇ BÖLÜMDEN MÜTEŞEKKÜL OLARAK İNŞA EDİLMİŞ VE FAKAT SEMAHANE KISMI BU GÜNE GELEBİLMİŞTİR. DAHA ÖNCE DEDE HÜCRELERİ, MEŞRUTASI VE KÜTÜPHANESİ OLDUĞU KAYNAKLARDA YAZILIDIR. AYRICA CUMA AKŞAMLARI İMARETTEN FAKİRLERE YEMEK VERİLDİĞİNİ DE YALŞI ZATLAR ANLATMIŞLARDIR.       CAMİNİN BATI DUVARINDA İKİ ADET TAMİR KİTABESİ VE SULTAN II.MAHMUD'UN TUĞRASI BULUNMAKTADIR. MERMER ÜZERİNE TALİK İLE YAZILI BU KİTABELER, YANINDAKİ BİR ÇERÇEVELİ LEVHADA YAZILMIŞ VE BUGÜNKÜ NESLİN İSTİFADESİNE SUNULMUŞTUR.     CAMİ'NİN GİRİŞ KAPISININ ÜSTÜNDE "YA HAZRETİ ERGUN" YAZILI ÇİNİ LEVHA GÜZEL BİR TALİK HATLA HALİL MAHİR TARAFINDAN YAZILMIŞTIR. DAHA ÜSTÜNDEKİ "YA HAZRETİ MEVLANA" YAZISI GÜNÜMÜZ ÇİNİCİLERİNDEN AHMET ŞAHİN'İNDİR.     TAMİR KİTABELERİNDEN MEVLEVİHANENİN 1227 HİCRİDE(1812 MİLADİ) HALET EFENDİ VE 1257 H. 1841 M.DE SULTAN ABDÜLMECİT ZAMANINDA MUTASARRIF MUSTAFA MAZHAR PAŞA ZAMANINDA TAMİR ETTİRİLDİĞİ, MEVLEVİHANE POSTNİŞİNİ HACI ABDÜLKADİR EFENDİ'NİN 1265 H.DE DERGAH ÇEŞMELERİNİ TAMİR ETTİRDİĞİ 1305-1306 H.DE DE ESASLI TAMİR GÖRDÜĞÜ (DEFTER 60) YAZILIDIR.     TEK PARTİ DEVRİNDE KAPATILAN TEKKE VE TÜRBELERLE BİRLİKTE KAPANAN VE İKİNCİ DÜNYA HARBİNDE VE DAHA SONRA OT DEPOSU OLARAK KULLANILAN MEVLEVİHANE YUKARIDA DA BELİRTTİĞİMİZ GİBİ 1959 SENESİNDE RESTORE EDİLEREK İBADETE AÇILMIŞTIR VE HALEN BU HİZMETİ VERMEYE DEVAM ETMEKTEDİR.       CAMİNİN ORTASINDA DAİRE ŞEKLİNDE OLAN MEKAN SEMA MERASİMİNİN YAPILDIĞI MEYDANDIR. YANINDA YÜKSEK OLAN İKİ BÖÜMDE DERVİŞLER VE MEVLEVİ MUHİBLERİNİN SEYRETTİKLERİ MAHFİL, GİRİŞ KAPISININ ÜSTÜNDE DAHA YÜKSEK OLAN MÜEZZİN YERİ İSE "MUTRIB MAHFİLİ" İDİ. DAHA ÜSTTEKİ ÇEPEÇEVRE OLAN KISIM İSE KADINLARIN SEMA MERASİMLERİNİ SEYRETMESİ İÇİN ÖZEL OLARAK AYRILAN YERDİR. BU YERE DIŞARIDAN MERDİVENLE KADINLARIN AYRICA GİREBİLMELERİ İÇİN BİR KAPI DA KONMUŞTUR.     SEMA MEYDANINI ÇEVRELEYEN KEMERLERİN DİREKLERİ ÜZERİNDE MEVLEVİ SİKKERLERİ VE "YA HAZRETİ MEVLANA" VE BEYİTLER 8 DEFA TEKRARLANARAK YAZILMIŞTIR. KUBBE KASNAĞINDA "AYET-EL KÜRSİ" VE MÜTEAKİP "LA İKRAHE Fİ-DDİN" AYETİ İLE HATTATIN KETEBESİ (AHMET MAHİR TEKFURDAĞ ZADE KÜTAHYEVİ) 1254 H. 1838-39 M. YAZILIDIR. KUBBEDE ALLAH MUHAMMED VE HULEFA-YI RAŞİDİN'İN İSİMLERİ GÖBEKTEDE İHLAS SURESİ YAZILIDIR. CAMİ'NİN GİRİŞ KAPISININ DIŞ ÜST TARAFINDAKİ CAMLI YER, MİNARE YERİNE EZAN OKUNMAK İÇİN KULLANILMAKTADIR. TÜRBENİN İÇİNDE ERGUN ÇELEBİ'NİN YAKINLARI OLDUĞU BİLİNEN 14 SANDUKA BULUNMAKTA OLUP İSİMLERİ TÜRBE GİRİŞİNDE YAZILIDIR. AYRICA TÜRBENİN BATISINDA VE DIŞTA DA KÜÇÜK BİR MEZARLIK VARDIR. BURADA MEDFUN BULUNANLARIN KABİR TAŞLARI YAZILI OLANLAR BİLİNİYOR, BUNLARDAN BEŞ TANESİ KADINDIR. CİHANNÜMA ÜSTÜ KUBBESİNDE MEVLEVİ SİKKESİ ŞEKLİNDE ALEM VARDIR.       CAMİ'NİN DIŞINDA GÜNEY TARAFINDA BOYDAN BOYA ŞİMDİ PARK OLAN YERDE AHŞAP BÜYÜK BİR EV VARDI. BÜYÜK SOFASI OLAN BU EVDE MEVLEVİ BÜYÜKLERİNİN KALDIĞI VE YANDA DERVİŞ HÜCRELERİNİN DE BULUNDUĞU BU AHŞAP BİNA YIKILDI. BURAYA ŞİMDİ VAKIFLARIN ÖĞLEYİN BİR ÖĞÜN YEMEK VE EKMEK DAĞITTIĞI (İMARET) BİNASI YAPILDI. BAZI ESKİ YAZMA ESERLERDE SİTAYİŞLE BAHSEDİLEN KÜTÜPHANE KİTAPLARININ BİR KISMININ VAHİT PAŞA KÜTÜPHANESİNDE, DİĞER KISMININ DA NEREDE BULUNDUĞU HAKKINDA BİR MALUMAT YOKTUR.     HAZIRLAYAN: MUSTAFA KALYON KAYNAKLAR: 1-KÜTAHYA ŞEHRİ(İ.HAKKI UZUNÇARŞILI)(Shf.148) 2-KÜTAHYA(100.YIL)(ARA ALTUN)(Shf.223,347) 3-KÜTAHYA CAMİLERİ(HAMZA GÜNER)(Shf.8) 4-MUSTAFA YEŞİL(KÜTAHYA'DA ESKİ ESERLER) 5-MALUMAT SAHİBİ ZATLARDAN ŞİFAHİ BİLGİLER.     KEMERDEKİ ŞİİR VE TERCÜMESİ Ey kâşif-i esrâr-ı Hüdâ Mevlânâ Sultân-ı bekâ, şâh-ı fenâ Mevlânâ Aşk itmededür hazretine böyle hitâb Mevlâ-yı gürûh-i evliyâ Mevlânâ Dânî semâ çi buved; savt-i "belâ" şenîden Ez hîşten borîden, bâ-vasl-i Hak resîden Dânî semâ çi buved; bî-hod şuden zi-hest-î Ender fenâ-yı mutlak zevk-i bekâ çeşîden Dânî semâ çi buved; derd-i devâ-yı Ya'kûb Bûy-i visâl-i Yûsuf ez pîrohen şenîden Dânî semâ çi buved; hemçûn Asâ-yı Mûsâ Ân sihrhâ-yi Fir'avn her dem-be-dem keşîden Dânî semâ çi buved; sirr-i zi-"Lî Ma'allâh" Âncâ mülk ne-gunced bî-vâsıta resîden Dânî semâ çi buved; mânend-i Şems-i Tebrîz Çeşmân-i dil güşûden, envâr-i kuds dîden     MANASI: Ey ilahi sırların kaşifi Mevlana Beka yurdunun sultanı, fena mülkünün şahı mevlana Aşk sana böyle hitap etmektedir. Ey evliyaların mevlası Mevlana Bilir misin sema nedir; "Belâ" (Evet) sesini işitmek, Hakk'a ulaşıp, kendini kendinden kesmektir Bilir misin sema nedir; varlıktan habersiz olmak Mutlak fanilik içinde ebedilik zevkini tatmaktır Bilir misin sema nedir; Yakub'un derdine devayı Yusuf'un gömleğinin kokusunda bulmaktır Bilir misin sema nedir; Musa'nın Asası misali Firavun'un bütün sihirlerini an be an çekmektir Bilir misin sema nedir; "Benim Allah ile özel bir anım vardır" Sözünün sırrına mekansız ve vasıtasız ermektir Bilir misin sema nedir; Şems-i Tebriz misali Gönül gözünü açıp, kutsal nurları görmektir. GÜNÜMÜZ TÜRKÇESİNE ÇEVİREN: Mehmet TAŞKIN