CHP İl Başkanı Dr. Zeliha AKSAZ ŞAHBAZ, deprem gerçeği ile tekrar yüzleştiğimiz günlerde Kütahya’nın deprem haritası ile ilgili bilgiler verirken, yetkililere sorular yöneltti.

CHP İl Başkanı Dr. Zeliha AKSAZ ŞAHBAZ: “Geçtiğimiz günlerde 11 ilimizde yıkım meydana getiren Kahramanmaraş merkezli büyük depremde resmi verilere göre 40.000’in üzerinde vatandaşımızın hayatını kaybettiği bildirilmiştir. Enkaz altında kalan ve kayıp olan vatandaşlarımızla bu rakamın kat kat üzerinde can kaybı olduğu anlaşılmaktadır. Bu deprem felaketinde Hatay ve Adıyaman illerimiz neredeyse tamamen yıkılmış Kahramanmaraş ve depremden etkilenen diğer sekiz ilimizde de  çok büyük yıkım ve  can kaybı gerçekleşmiş,  mesken ve iş yeri kaybı meydana gelmiştir.

Öncelikle depremden etkilenen illerimizde hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet yakınlarına baş sağlığı ve sabır,  yaralılarımıza acil şifalar diliyoruz.

Depremin yaraları devlet, yerel yönetimler ve halkımızla birlikte el birliği içinde sarılmalıdır. Depremde yıkılan şehirlerimiz ranta göre değil bilimsel verilerle yeniden planlanarak, yaşama uygun şekilde kurulmalıdır.

İRAP Verileri Dikkat Çekici

Ülkemizde bütün bunlar yaşanırken ilimizin deprem riski bizleri derinden endişelendirmektedir. 2021 yılında Kütahya Valiliği il afet ve acil durum müdürlüğü AFAD tarafından hazırlanan İl Risk Azaltma Planında (İRAP) çok çarpıcı veriler dikkat çekmektedir.

İlimiz Ege Graben sisteminde olup Kütahya fay zonu, Akşehir Simav fay zonu, Emet -Gediz fay zonu, Bursa yöresi kuzey anadolu fay zonu ve Eskişehir fay zonunun etkisi altındadır. Kütahya fayı yaklaşık 48 km olup en az 6,5 ve üzerinde deprem üretebilecek potansiyelde diri bir faydır. Milat’tan önce 6000 ve Milat’tan önce 1800 yıllarında yıkıcı deprem ürettiği bilinmektedir.

Kütahya il sınırları içerisinde tanımlanmış 16 adet diri fay bulunmaktadır bu faylar 6 km ile 56 km arasında değişmektedir ve verilere göre bu fayların üretebilecekleri maksimum deprem büyüklüğü 7.1 olarak öngörülmüştür. Aletsel ölçümlerin yapıldığı  1900 yılından 2012 yılına dek ilimizde beş ve üzerinde 31 adet deprem meydana geldiği AFAD tarafından bildirilmiştir. Son olarak  Simav‘da 5.9 büyüklüğünde deprem büyüklüğünde meydana gelmiştir.  1970 yılında Gediz‘de gerçekleşen  7.2 büyüklüğündeki deprem ilimizde ciddi anlamda can ve mal kaybına sebebiyet vermiştir.

AFAD'ın  il afet risk azaltma planında il merkezinde toplam mesken sayısı 134.759 olarak bildirilmektedir. Bu meskenlerin %58’i 2002 sonrası iskan alan meskenlerdir. Raporda verilen bilgilere göre merkez mahallelerinin %26’sı  ve  31.500 mesken zemini sıvılaşma riskli bölgede yer almaktadır.

Kütahya’da 7 Büyüklüğünde Deprem Olması Durumunda…

AFAD verilerine göre Kütahya’da 7 büyüklüğünde bir deprem olması durumunda;

107.465 binadan 16.412’sinin yıkılacağı,  21.121’inde ağır hasar meydana geleceği,

Depremden 407.000 nüfusun etkileneceği,   3758 can kaybı, 7045 ağır yaralı olacağı,

145.477 geçici barınma ihtiyacı ortaya çıkacağı,

öngörülmektedir.

Bu rakamlar belirtilen büyüklükte bir deprem olması halinde ilimizde  çok ciddi kayıpların yaşanacağını göstermektedir.

Hangi Önlemler Alınıyor?

Biz buradan sormak istiyoruz; Kütahya fayında veya çok sıklıkla deprem ürettiği bilinen Gediz fay zonunda meydana gelebilecek bir deprem durumunda yaşanabilecek kayıplara karşı ne gibi önlemler alınmaktadır? 

Kütahya Merkez ilçedeki mahallelerin   %26'sının zemininin sıvılaşma riski altında bulunduğu belirtilmektedir. Buna karşı ne gibi önlem alınmaktadır.  Mevcut yapılara sıvılaşma riskine karşı uygun olan zemin iyileştirme metotları uygulanmış mıdır?

Kat yüksekliği zemine uygun hakim titreşim periyotları dikkate alınarak değerlendirme yapılmış mıdır?

Mevcut binalarda depreme dayanıklılığı kontrol edilmekte midir? Ediliyorsa ne kadarı muayene edilerek depremde meydana gelebilecek hasar durumu belirlenmiştir?

Eti Gümüş Tesislerinin Etkileri Değerlendirildi Mi? Önlem Alındı Mı?

Kütahya Köprüören üzerinde bulunan Etigümüş madeni tesisleri ve içinde binlerce ton siyanür, arsenik ve ağır metal pasası bulunduran havuzların gümüş olası bir deprem durumunda Kütahya’ya getirebileceği riskler ve bu havuzların depreme dayanıklılık durumu kontrol edilmiş midir?

Bu konuda raporda herhangi bir veriye rastlanılmamıştır. Kütahya'da olması muhtemel böyle bir depremin Etigümüş tesislerinde meydana getirebileceği olası sonuçlar,  halk sağlığına, Kütahya havzasının akarsu ve sularına getirebileceği etkiler yapabileceği etkiler değerlendirilmiş ve buna göre önlem alınmış mıdır?

Okullar, hastaneler gibi toplu kullanım alanı olan kamu binalarının deprem risk durumları nedir?

Su depoları şehrin alt yapısı ne durumdadır? Bunlarla ilgili afet raporunda herhangi bir bilgi bulunmamaktadır.

Deprem ve diğer afetlerin gerçekleşmesi durumunda halkımızın toplanacağı toplanma alanları ile çadır ve kontenyer kurma merkezleri belirlenmiş midir?

İlimizde yeterince afet çadırı bulunmakta mıdır? Geçici konaklama için çadır ve konteynır stokları ne kadardır ve nerde saklanmaktadır?

Afet anında ilk yardımda bulunacak yeterli personel ve ekipman mevcut mudur? Bu personele sürekli eğitim verilmekte midir?

Afet anında özel kuruluşlardan Makine ve ekipman ve ilk yardım personeli sağlanması konusunda çalışma yapılmış ve bu kurumlar ile paylaşılmış mıdır? İlimizdeki iş makinası ve vinçlerin AFAD'da kaydı tutulmakta mıdır?

Mevcut binaların güçlendirilmesi ve yıkılma olasılığı yüksek binaların yeniden yapılması, kentsel dönüşüm için yıllar içinde kullanılan ve kullanım için ayrılan bütçe ne kadardır? Yirmi yılı aşkın süredir toplanan deprem vergilerinden ne kadar pay ayrılmıştır? Bu bütçe ile ne yapılmıştır?

İlçelerimizde olası depremlere karşı herhangi bir risk değerlendirmesinin yapılmadığı, mevcut raporunda çok yüzeysel bir şekilde hazırlandığı görülmektedir.

İlimizin ilçeler ile birlikte ayrıntılı risk raporu bilimsel veriler ışığında tekrar hazırlanarak, yapılan çalışmaların ilgili kurumlara bildirilmesi,

Depreme ve diğer afetlere karşı gerekli önlemlerin, bina iyileştirmelerinin ve güçlendirmelerinin, gecikilmeden yapılması,

Kentsel Dönüşüm, Yerinde Dönüşüm Şeklinde Vatandaş Mağdur Edilmeden Yapılmalı

Kentsel dönüşüm yapılan mahallelerde yerleşimin bilimsel yöntemlerle ve halkımız mağdur edilmeden zaman kaybedilmeden yapılması, kentsel dönüşümü rant değil insan odaklı, ve kent planlaması yapılarak mümkün olduğunca yerinde dönüşüm ile gerçekleştirilmesi,

Kütahya sınırları içinde bulunan ve ilimizi etkileyecek fayların üniversiteler ve MTA gibi kurumlarla detaylı olarak incelenerek potansiyel risklerin belirlenmesi,

Gerekmektedir.

Taşkın, Deprem Riski Yüksek Gaybiefendi’nin İmara Açılması Tekrar Değerlendirilmeli

Kütahya Belediyesinin afet konusunda duyarlı olmasını, deprem riski yüksek sıvılaşma riski yüksek zeminlerin imara açılmamasını, Vazokule, Yedigöller, kent meydanı gibi kozmetik projeler yerine kaynakların depreme karşı önlemler için kullanılmasını talep ediyoruz. Bu kapsamda taşkın ve deprem riski yüksek Gaybiefendi Mahallemizdeki alanın imara açılması kararının yeniden değerlendirilmesini bekliyoruz.

Afet durumunda personel ve ekipman kadar organizasyonun da önemli olduğunu son depremlerde yaşamış bulunmaktayız. Bu nedenle gerçekleşmesi muhtemel afetler için senaryoların çok dikkatli hazırlanması, görevli personelin eğitime tabi tutulması ve alınacak önlemler ve yapılması gerekenler konusunda halkımızın bilgilendirilmesi büyük önem arz etmektedir.” Dedi. - DORUK