Türkiye'de Kadın

Türkiye nüfusunun yüzde49,9'unu kadınlar, yüzde50,1'ini erkekler oluşturdu   Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre; 2021 yılında, kadın nüfus 42 milyon 252 bin 172 kişi, erkek nüfus 42 milyon 428 bin 101 kişi oldu. Diğer bir ifadeyle; toplam nüfusun yüzde49,9'unu kadınlar, yüzde50,1'ini ise erkekler oluşturdu. Kadınlar ile erkekler arasındaki bu oransal denge, kadınların daha uzun yaşaması nedeniyle, 60 ve daha yukarı yaş grubundan itibaren kadınların lehine değişti. Kadın nüfusun oranı, 60-74 yaş grubunda yüzde52,3 iken 90 ve üzeri yaş grubunda yüzde73,2 oldu.   Cinsiyete ve yaş grubuna göre nüfus oranı (yüzde), 2021 Kaynak: TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2021   En az bir eğitim düzeyini tamamlayan kadınların oranı yüzde87,7 oldu   Ulusal Eğitim İstatistikleri Veri Tabanı sonuçlarına göre; 2008-2020 yılları arasında, 25 ve daha yukarı yaşta olan ve en az bir eğitim düzeyini tamamlayanların toplam nüfus içindeki oranının yıllar itibarıyla arttığı görüldü. En az bir eğitim düzeyini tamamlayan 25 ve daha yukarı yaştaki bireylerin toplam nüfus içindeki oranı, 2008 yılında yüzde81,1 iken 2020 yılında yüzde92,9 oldu. En az bir eğitim düzeyini tamamlayanların oranı cinsiyete göre incelendiğinde; 2008 yılında, kadınlarda yüzde72,6, erkeklerde yüzde89,8 olan bu oran, 2020 yılında sırasıyla yüzde87,7 ve yüzde98,1 oldu.   Cinsiyete göre en az bir eğitim düzeyini tamamlayanların oranı (yüzde), 2008-2020 Kaynak: TÜİK, Ulusal Eğitim İstatistikleri Veri Tabanı, 2008-2020   En az üniversite mezunu olan 25 ve daha yukarı yaştaki nüfusun toplam nüfus içindeki oranı ise 2008 yılında yüzde9,8 iken 2020 yılında yüzde22,1 oldu. Bu oran cinsiyete göre incelendiğinde; 2008 yılında 25 ve daha yukarı yaşta olup en az üniversite mezunu olan kadınların oranı yüzde7,6, erkeklerin oranı yüzde12,1 iken bu oran 2020 yılında kadınlarda yüzde19,9, erkeklerde ise yüzde24,4 oldu.   Cinsiyete göre seçilmiş göstergeler, 2020 Kaynak: TÜİK, Ulusal Eğitim İstatistikleri Veri Tabanı, 2020               TÜİK, Hanehalkı İşgücü Araştırması, 2020   Kadınların istihdam oranının erkeklerin yarısından daha az olduğu görüldü   Hanehalkı işgücü araştırması sonuçlarına göre; 2020 yılında, Türkiye'de 15 ve daha yukarı yaştaki istihdam edilenlerin oranı yüzde42,8 olup bu oran kadınlarda yüzde26,3, erkeklerde ise yüzde59,8 oldu.   En yüksek istihdam oranı, 2020 yılında yüzde50,9 ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgesinde gerçekleşti. En düşük istihdam oranı ise yüzde26,0 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) bölgesinde oldu. En yüksek kadın istihdam oranı, yüzde34,7 ile TR90 (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane) bölgesinde iken en yüksek erkek istihdam oranı, yüzde67,9 ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgesinde gerçekleşti. En düşük istihdam oranı ise kadınlarda yüzde12,6, erkeklerde yüzde40,4 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) bölgesinde oldu.   Yükseköğretim mezunu kadınların işgücüne katılım oranı yüzde65,6 oldu   Hanehalkı işgücü araştırması sonuçlarına göre; eğitim durumuna göre işgücüne katılım oranı incelendiğinde; 2020 yılında  kadınların eğitim seviyesi yükseldikçe işgücüne daha fazla katıldıkları görüldü. Okuryazar olmayan kadınların işgücüne katılım oranı yüzde12,4, lise altı eğitimli kadınların işgücüne katılım oranı yüzde24,1, lise mezunu kadınların işgücüne katılım oranı yüzde29,9, mesleki veya teknik lise mezunu kadınların işgücüne katılım oranı yüzde37,0 iken yükseköğretim mezunu kadınların işgücüne katılım oranı yüzde65,6 oldu.   Kadınların istihdamda yarı zamanlı çalışma oranı yüzde19,5 oldu   Hanehalkı işgücü araştırması sonuçlarına göre; yarı zamanlı çalışanların istihdam içindeki oranı 2020 yılında toplamda yüzde12,4 olurken, kadınlarda bu oran yüzde19,5, erkeklerde ise yüzde9,3 oldu.   Hanesinde 3 yaşın altında çocuğu olan 25-49 yaş grubundaki kadın istihdam oranı yüzde25,2 oldu   Hanehalkı işgücü araştırması sonuçlarına göre; hanesinde 3 yaşın altında çocuğu olan 25-49 yaş grubundaki bireylerin istihdam oranı, 2014 yılında yüzde59,8 iken 2020 yılında yüzde56,8 oldu. Bu oran cinsiyete göre incelendiğinde; 2020 yılında hanesinde 3 yaşın altında çocuğu olan 25-49 yaş grubundaki kadınların istihdam oranının yüzde25,2, erkeklerin istihdam oranının ise yüzde85,5 olduğu görüldü.   Çalışan kadınların yüzde63,5'inin işe geliş gidiş için harcanan zamandan memnun olduğu görüldü   Yaşam memnuniyeti araştırması sonuçlarına göre; 2021 yılında çalışanların yüzde61,9'unun işe geliş gidiş için harcanan zamandan memnun olduğunu belirtirken kadın çalışanlarda bu oranın yüzde63,5, erkek çalışanlarda ise yüzde61,3 olduğu görüldü.   Kadın büyükelçi oranı yüzde26,5 oldu   Dışişleri Bakanlığı verilerine göre; kadın büyükelçi oranı 2011 yılında yüzde11,9 iken bu oran 2021 yılında yüzde26,5 oldu. Erkek büyükelçi oranı ise 2011 yılında yüzde88,1 iken 2021 yılında yüzde73,5 oldu.   Kadın milletvekili oranı yüzde17,4 oldu   Türkiye Büyük Millet Meclisi verilerine göre; 2021 yıl sonu itibarıyla 582 milletvekili içerisinde kadın milletvekili sayısının 101, erkek milletvekili sayısının ise 481 olduğu görüldü. Meclise giren kadın milletvekili oranı, 2007 yılında yüzde9,1 iken bu oran 2021 yılında yüzde17,4 oldu. *Kadın Bakan oranı Yüzde 5,9’a geriledi.  2018-2019-2020 yıllarında kadın bakan oranı 12,5’den 2021’de 5,9’a geriledi.  Yükseköğretimde görevli profesörler içinde kadın profesör oranı yüzde32,4 oldu   Yükseköğretim istatistiklerine göre; yükseköğretimde görevli profesörler içinde kadın profesör oranı 2010-2011 öğretim yılında yüzde27,6 iken 2020-2021 öğretim yılında yüzde32,4 oldu. Doçent kadrosunda görev yapan kadın oranı yüzde40,1, öğretim görevlisi kadrosunda görev yapan kadın oranı ise yüzde50,6 oldu.   Yönetici pozisyonundaki kadın oranı yüzde19,3 oldu   Hanehalkı işgücü araştırması sonuçlarına göre; şirketlerde üst düzey ve orta kademe yönetici pozisyonundaki kadın oranı 2012 yılında yüzde14,4 iken 2020 yılında yüzde19,3 oldu.   Ortalama ilk evlenme yaşı kadınlarda 25,4, erkeklerde 28,1 oldu   Evlenme istatistiklerine göre; resmi olarak ilk evliliğini 2021 yılında yapmış olan kadınların ortalama evlenme yaşı 25,4 iken erkeklerin ortalama evlenme yaşı 28,1 oldu. Ortalama ilk evlenme yaşının en yüksek olduğu il, kadınlarda 28,9 yaş, erkeklerde 31,6 yaş ile Tunceli oldu. Ortalama ilk evlenme yaşının en düşük olduğu iller ise kadınlarda 22,5 yaş ile Ağrı, erkeklerde 26,1 yaş ile Şanlıurfa oldu. Kütahya’da ortalama ilk evlenme yaşı kadınlarda 24,5 erkeklerde 27,3 oldu   En yüksek ve en düşük ortalama ilk evlenme yaşına sahip ilk 3 ilin cinsiyete göre dağılımı, 2021 Kaynak: TÜİK, Evlenme İstatistikleri, 2021   Kadınların yüzde15,4'ünün eğitim seviyelerinin eşlerinden daha yüksek olduğu görüldü   ADNKS sonuçlarına göre; resmi evliliklerde eşler arasındaki eğitim farkı incelendiğinde, 2020 yılında kadınların yüzde39,8'inin kendilerinden daha yüksek eğitimli erkeklerle evli olduğu, eşlerinden daha yüksek eğitimli olan kadınların oranının ise yüzde15,4 olduğu görüldü. Eğitim seviyeleri aynı olan eşlerin oranı yüzde43,0, eğitim seviyeleri farkı bilinmeyen eşlerin oranı ise yüzde1,7 oldu.   Evliliğin ilk 5 yılında boşanan kadınların yüzde25,8' inin 30-39 yaş grubunda olduğu görüldü   Boşanma istatistiklerine göre; evlilik süresine göre boşanmalar incelendiğinde, 2021 yılında gerçekleşen boşanmaların yüzde33,6'sı evliliğin ilk 5 yılı, yüzde20,9'u ise evliliğin 6-10 yılı içinde gerçekleşti. Evliliğin ilk 5 yılında boşanan kadınların  yüzde25,8' inin, erkeklerin ise yüzde38,7'sinin 30-39 yaş grubunda olduğu görüldü.   İnternet kullanan kadınların oranı yüzde77,5 oldu   Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına göre; 2021 yılında 16-74 yaş grubundaki bireylerin İnternet kullanım oranı yüzde82,6 oldu.  Bu oran, kadınlarda yüzde77,5 iken erkeklerde yüzde87,7 oldu.   İnternet üzerinden ürün siparişi veren ya da satın alan kadınların oranı yüzde40,3 oldu   Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçlarına göre; internet üzerinden kişisel kullanım amacıyla mal veya hizmet siparişi veren ya da satın alan 16-74 yaş grubundaki bireylerin oranı, 2020 yılı Nisan ayı ile 2021 yılı Mart ayını kapsayan on iki aylık dönemde yüzde44,3 oldu. Cinsiyete göre internet üzerinden mal veya hizmet siparişi verme ya da satın alma oranı, kadınlarda yüzde40,3 iken erkeklerde yüzde48,3 oldu.   Kadınların yüzde35,5'i yaşadığı çevrede gece yalnız yürürken kendini güvensiz hti   Yaşam memnuniyeti araştırması sonuçlarına göre; 2021 yılında yaşadıkları çevrede gece yalnız yürürken kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı toplamda yüzde25,0 iken bu oran kadınlarda yüzde35,5, erkeklerde yüzde14,2 oldu. Kadınların yüzde48,1'i, erkeklerin ise yüzde70,9'u yaşadıkları çevrede kendilerini güvende hti.   Evde yalnız otururken kendilerini güvensiz hissedenlerin oranı 2021 yılında toplamda yüzde6,6, kadınlarda yüzde9,1, erkeklerde yüzde4,0 oldu. Kadınların yüzde78,1'i, erkeklerin ise yüzde87,3'ü evde yalnız otururken kendilerini güvende hti.